سید جعفر مرتضی عاملی

سید جعفر مرتضی عاملی
شناسنامه
نام کامل سید جعفر مرتضی عاملی
لقب علامه
زادروز ۲۵ صفر سال ۱۳۶۴ق
شهر تولد عیتا الجبل
کشور تولد لبنان
تاریخ درگذشت ۲۷ صفر ۱۴۴۱ق (۴ آبان ۱۳۹۸ش)
آرامگاه جبل عامل
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید شبیری زنجانی، مرتضی حائری و میرزا هاشم آملی
تالیفات الصحیح من سیرة النبی الأعظم صلی الله علیه وآله وسلم، مأساة الزهرا علیها السلام، الحیاة السیاسیة للامام الرضا علیه السلام
وبگاه رسمی

سید جعفر مرتضی عاملی ( ۱۳۶۴-۱۴۴۱ق) عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و تشیع، سیره‌نگار شیعه و از عالمان لبنان و حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف. وی کتاب‌هایی در زمینه سیره اهل بیت تألیف کرده است؛ الصحیح من سیرة النبی الاعظم و مأساة الزهراء از جمله آثار اوست.

معرفی

سید جعفر مرتضی عاملی در ۲۵ صفر سال ۱۳۶۴ق در روستای عیتا الجبل، در ۱۱۰ کیلومتری شهر بیروت به دنیا آمد. نسب خاندان پدری‌اش به «الحسین ذوالدمعه»، فرزند زید، فرزند امام سجاد(ع) می‌رسد.

سید جعفر مرتضی در ۴ آبان ۱۳۹۸ش مطابق با ۲۷ صفر ۱۴۴۱ق در بیروت درگذشت و در زادگاهش واقع در منطقه جبل عامل دفن شد. به مناسبت درگذشت او مجالس بزرگداشتی در قم و تهران برگزار شد. همچنین در ۲۵ دی ۱۳۹۸ش آیین نکوداشتی از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قم برای او برگزار شد.

تحصیلات

سید جعفر تحصیلات خود را به صورت غیررسمی نزد پدرش که معلم بود آغاز کرد و در ۱۳۸۲ق برای تحصیل علوم دینی به نجف سفر کرد. در آنجا مدرسه بروجردی و جامعة النجف الدینیة را برای اقامت برگزید و به تحصیل علوم دینی مشغول شد. در سال ۱۳۸۸ق به قم مهاجرت نمود. در حوزه علمیه قم، ابتدا باقیمانده دروس سطح را نزد میرمحمدی آموخت. سپس در درس اساتیدی چون سید موسی شبیری زنجانی، سید علی فانی، مرتضی حائری یزدی و میرزا هاشم آملی حاضر شد و همزمان به تحقیق و پژوهش درباره مسائل تاریخی و عقیدتی شیعه پرداخت. مرتضی عاملی در ۱۳۷۲ش/۱۹۹۳م پس از ۲۵ سال اقامت در قم، به لبنان بازگشت و تا آخر عمر در لبنان باقی ‌ماند.

فعالیت‌های علمی و اجتماعی

از فعالیت‌های مهم جعفر مرتضی در سال‌های اقامت در قم، می‌توان به پژوهش در زمینه‌های مختلف تاریخ و عقاید شیعه، راه‌اندازی «مُنتَدا» یا «مدرسه علمیه جبل عاملی‌ها» و تدریس برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس اشاره کرد. وی در همین سال‌ها از تدریس، ارائه مشاوره‌های تحقیقاتی و ایجاد شرایط مناسب برای تحصیل طلاب لبنانی نیز غافل نبود. مرتضی طی ۲۵ سال سکونت در شهر قم ضمن حمایت و تربیت طلاب لبنانی در صورت ضرورت به حمایت ایدئولوژی انقلاب اسلامی پرداخت و مباحثی در حکومت از سیره اهل بیت تدوین نمود.

عاملی از اواخر سال ۱۳۷۲ش/۱۹۹۳م در لبنان ساکن شد و تلاش‌های علمی، پژوهشی و تربیتی خود را در ضاحیه بیروت که آن زمان در اشغال اسرائیل بود ادامه داد. او در این سال‌ها علاوه بر پژوهش در زمینه تاریخ و تأسیس مرکزی تحقیقاتی در بیروت، به برگزاری جلسات مختلف برای جوانان شیعه لبنانی همت گماشت و از این راه، نسلی از فعالان مذهبی در میان شیعیان لبنان به وجود آورد. یکی دیگر از اقدامات او در مسیر آموزش مبانی اعتقادی، تأسیس مدرسه علمیه در ۱۳۷۷ش در بیروت است. دفاع از امامت و ولایت و تلاش مستمر در پاسخگویی به شبهات اعتقادی، از اقدامات وی در سال‌های اقامت در لبنان است.

شیوه سیره‌نگاری و نگارش کتاب

سید جعفر مرتضی یکی از مورخان شیعه در گرایش تاریخ صدر اسلام و یکی از عوامل اصلی احیای تاریخ در حوزه‌های علمیه است. آثار تاریخی او چندین ویژگی دارد:

  • رویکرد اجتهادی در تحقیق تاریخ؛
  • استفاده از تاریخ برای دفاع از مبانی کلامی شیعه و نقد مبانی کلامی اهل سنت؛
  • تتبع گسترده
  • ارزیابی دقیق
  • ریشه‌یابی هوشمندانه از حوادث
  • مشخص کردن صریح جعل و تحریف
  • افشای چهره‌های فریبکار در نگارش متون تاریخی
  • آشنایی گسترده و عمیق با منابع تاریخی
  • روانی قلم و سبک دسته‌بندی مطالب در کتاب‌هایش
  • نوشته‌های او، توسط ویراستاران ویرایش نشده و قلم کتاب، قلم خود وی است.

آثار

کتاب‌های سید جعفر مرتضی درباره تاریخ اسلام و تشیع و سیره‌نگاری اهل‌بیت (ع) بوده و آثار او در تاریخ و اعتقادات شیعه قلم زده شده است. نسخه دیجیتال تألیفات او با عنوان مجموعه آثار سید جعفر مرتضی در ۹ دی ۱۳۹۲ش در مرکز تحقیقات کامپیوتری نور عرضه شده است. مهم‌ترین اثر جعفر مرتضی مجموعه ۳۵ جلدی الصحیح من سیرة النبی الاعظم با موضوع سیره پیامبر اکرم(ص) و تاریخ اسلام است.

پانویس

  1. ، وبسایت السید جعفر مرتضی العاملی.
  2. ، خبرگزاری صدا و سیما.
  3. ، خبرگزاری ابنا.
  4. ، خبرگزاری مهر.
  5. ، خبرگزاری ابنا.
  6. ، شبکه اجتهاد.
  7. ، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  8. مرتضی العاملی، الصحیح، ۱۴۲۶ق، ج۳۵، ص۲۳۳.

منابع

  • «تشییع پیکر عالم مجاهد سید جعفر مرتضی عاملی»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ انتشار: ۵ آبان ۱۳۹۸ش.
  • جعفریان، رسول، «استاد سید جعفر مرتضی، آنگونه که من شناختم»، رویکرد «الصحیح» به سیره رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم.
  • ، وبسایت السید جعفر مرتضی العاملی، تاریخ نشر: 2014/01/31م، تاریخ بازدید: ۲۸ بهمن ۱۴۰۰ش.
  • علامه سید جعفر مرتضی عاملی به دیار باقی شتافت، خبرگزاری ابنا، تاریخ انتشار: ۴ آبان ۱۳۹۸ش.
  • «گزارش تصویری/ مراسم بزرگداشت علامه سید جعفر مرتضی العاملی در مدرسه علمیه لبنانی‌ها در قم»، خبرگزاری ابنا، تاریخ انتشار: ۱۳ آبان ۱۳۹۸ش.
  • مجموعه آثار سید جعفر مرتضی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۰/۹ش.
  • معرفی و نقد کتاب الصحیح من سیره الامام علی علیه‌السلام، شبکه اجتهاد.
  • مقاله «معرفی و نقد کتاب الصحیح من سیرة الامام علی علیه السلام»، پایگاه سخن تاریخ.
  • «نکوداشت علامه سید جعفر مرتضی در قم برگزار شد»، خبرگزاری مهر، ۲۶ دی ۱۳۹۸ش.